Głównym powodem zgłoszenia się do naszej pracowni 30-letniej pacjentki było poczucie głębokiego zmęczenia nie ustępującego po odpoczynku, uniemożliwiającego codzienne funkcjonowawanie zarówno zawodowo jak i w życiu prywatnym. Pacjentka poprosiła o wykonanie badania Whole Body ze względu na utrzymujące się oprócz duszności i osłabienia, problemy ze snem, koncentracją oraz nawracające silne bóle głowy. W wywiadzie uzyskaliśmy następujące informacje:
-
Pacjentka bez chorób współistniejących, wysportowana, szczepiona 2 dawkami Pfizer – druga dawka przyjęta w czerwcu
-
W październiku przebyła zakażenie COVID-19 o relatywnie łagodnym przebiegu (bez gorączki, utrata węchu i smaku, kaszel, osłabienie organizmu, uczucie duszności przy zachowaniu fizjologicznej saturacji)
-
Po przebytej chorobie utrzymujące się ogólne osłabienie oraz kaszel, uczucie duszności po niewielkim wysiłku, badania krwi w normie, obecne dodatnie przeciwciała p. COVID-19
Badanie MR całego ciała (MR wholebody, MR WB) wykonano według protokołu ONCO-RADS w pracowni Quadia w Piasecznie na aparacie Siemens Magnetom SOLA 1.5T XQ.
- powiększone, aktywne (silne cechy restrykcji dyfuzji) węzły chłonne wnęki płuca prawego
- płyn w osierdziu (wokół serca)
- wzmożona restrykcja dyfuzji osierdzia oraz mięśnia sercowego, co przemawia za AKTYWNYM stanem zapalnym mięśnia sercowego i osierdzia
- miąższ płucny bez zmian ogniskowych i zapalnych > 4 mm
Pacjentce zalecono konsultację u lekarza kardiologa, który zdecydował o całkowitym wykluczeniu wzmożonego wysiłku fizycznego oraz dołączył leczenie przeciwzapalne. Po 6 tygodniach w wykonanym badaniu kontrolnym Whole Body w obrazie MR potwierdzono całkowite wycofanie się cech aktywnego procesu zapalnego z śródpiersia i mięśnia sercowego. Pacjentka bezpiecznie wróciła do aktywności zawodowej która w jej przypadku oznacza codzienny spory wysiłek fizyczny.
Forsowanie się nadmiernym wysiłkiem i pracą podczas aktywnej infekcji mięśnia sercowego może doprowadzić do ciężkich, nieodwracalnych powikłań.
Wywołane wirusem COVID-19 zakażenie może, nawet przy relatywnie łagodnym przebiegu, nawet u osób wcześniej zdrowych i nie obciążonych innymi chorobami, doprowadzić do powikłań ze strony układu krążenia. Gorsze rokowania można zaobserwować u pacjentów wymagających hospitalizacji w wyniku gwałtownego przebiegu aktywnej infekcji. Badania naukowe analizujące przypadki tej grupy pacjentów sugerują, że nawet u 18% z nich mogło dojść do uszkodzenia mięśnia sercowego w wyniku infekcji COVID[1].
Powikłania układu sercowo-naczyniowego po zakażeniu COVID-19 mogą prowadzić między innymi do zapalenia mięśnia sercowego, jego trwałego uszkodzenia, co w rezultacie może wywołać arytmię lub doprowadzić do niewydolność serca [2].
Dlatego u pacjentów po ciężkim przebiegu COVID-19 lub zgłaszających objawy takie jak osłabienie, duszności i zmęczenie przy niewielkim nawet wysiłku warto rozważyć poszerzenie diagnostyki o badanie MR całego ciała lub dedykowane badanie MR serca.
Powyższy przypadek pokazuje przydatność badania MR całego ciała w diagnostyce powikłań po COVID-19. Pacjentka całkowicie odstawiła pracę i wysiłek fizyczny. Nie zbagatelizowała zaleceń lekarskich. Dodatkową zaletą badania jest jego nieinwazyjność – nie wymaga podania kontrastu oraz nie powoduje naświetlania pacjenta promieniowaniem rentgenowskim co ma miejsce w badaniach tomografii komputerowej (TK). Dzięki czemu już po 6 tygodniach mogliśmy potwierdzić wycofanie się cech zapalenia bez narażania młodej pacjentki na promieniowanie, a doktor prowadzący bezpiecznie zalecił powrót do codziennych czynności.
Bibliografia:
[1] Kunutsor SK, Laukkanen JA. Cardiovascular complications in COVID-
19: A systematic review and meta-analysis. J Infect 2020;81:139-e141.
[2] Shafiabadi Hassani, N., Talakoob, H., Karim, H., Mozafari Bazargany, M. H., & Rastad, H. (2021). Cardiac magnetic resonance imaging findings in 2954 COVID‐19 adult survivors: a comprehensive systematic review. Journal of Magnetic Resonance Imaging.