rezonans magnetyczny całego ciała

Spis treści:

1. Na czym polega badanie rezonansu magnetycznego  całego ciała?
2. Standard badania MR całego ciała według wytycznych ONCO-RADS.
3. Dlaczego w badaniu MR całego ciała nie skanuje się całych nóg oraz rąk?
4. Jak wygląda opis badania MR całego ciała w standardzie ONCO-RADS?
5. Ile kosztuje wykonanie badania MR całego ciała?
6. Kiedy warto wykonać badanie MR całego ciała?
7. Jak przebiega badanie MR całego ciała?
8. Jak przygotować się do badania MR całego ciała?

Rezonans Magnetyczny (RM) znany również jako NMR (Nuklearny Rezonans Magnetyczny) MR (ang. Magnetic Resonance) lub MRI (ang. Magnetic Resonance Imaging) to nowoczesna metoda diagnostyczna umożliwiająca lekarzom radiologom ocenę anatomiczną oraz funkcjonalną narządów i tkanek.

W odróżnieniu od dedykowanych badań narządowych, które wykonuje się pod kątem konkretnego obszaru lub organu, w badaniu rezonansu magnetycznego całego ciała (WB MR), skanuje się całego pacjenta (od głowy do połowy ud).

Obrazy uzyskane za pomocą aparatu MR charakteryzują się wysoką rozdzielczością liniową i kontrastową co sprawia, że metoda ta staje się badaniem z wyboru w diagnostyce wielu różnych chorób. W szczególności rozwój obrazowania dyfuzyjnego (DWI – diffusion weighted imaging) przyczynił się do znaczącego zwiększenia wartości klinicznej badania MR całego ciała (Whole Body MR – WB MRI), gdyż ułatwił lekarzom radiologom różnicowanie zmian chorobowych i zmniejszył konieczność podawania środka kontrastowego [1].

Wraz z rozwojem technologii obrazowania znacząco skrócił się czas i poprawiła jakość obrazów uzyskiwanych w czasie badania. Obecnie nowoczesny rezonans magnetyczny jest w stanie wykonać badanie całego ciała w czasie 40-60 minut, co pozytywnie wpłynęło na komfort pacjenta.

Co ważne, podczas badania MR całego ciała (WB-MRI), pacjent nie jest narażony na promieniowanie jonizujące, dlatego metoda ta może być wykorzystywana w diagnostyce dzieci [1].

Uwaga!
* badanie Whole Body metodą MR służy do obrazowania ewidentnych zmian, które mogą wymagać dalszej diagnostyki w badaniach dedykowanych
* badaniem podstawowym w diagnostyce schorzeń układu pokarmowego jest gastroskopia i kolonoskopia; badanie WB metodą MR jest badaniem pomocniczym
* schorzenia stawów oceniane są w badaniach rtg, usg oraz dedykowanych badaniach celowanych w MR; badanie WB uwidacznia stawy ramienne, krzyżowo-biodrowe oraz biodrowe natomiast dla precyzyjnej oceny struktur stawowych niezbędne jest wykonanie badań dedykowanych MR

W tym przypadku, głównym celem WB-MRI jest wykrycie potencjalnych chorób (jeszcze) bezobjawowych lub na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Drugim wskazaniem, które może być nawet ważniejsze, jest wykonanie badania wzorcowego / wyjściowego (tzw. baseline examination), do którego będzie można odnieść się i porównać w kolejnych badaniach profilaktycznych. Posiadanie badania wyjściowego w przypadku pojawienia się jakichkolwiek dolegliwości daje nam możliwość (wykonując kolejne badanie WB lub dedykowane badanie MR konkretnego obszaru ciała) porównania, oceny dynamiki lub wręcz potwierdzenia obecności choroby na bardzo wczesnym stadium.

Ponadto, pomimo braku jasnych wytycznych towarzystw naukowych dotyczących rutynowego wykonywania badań WB-MRI u zdrowej populacji bez obciążeń genetycznych i nieobarczonych czynnikami ryzyka, warto jest rozważyć wykonanie takiego badania, gdyż coraz częściej pojawiają się doniesienia i publikacje naukowe potwierdzające jego wartość kliniczną.

W naszej praktyce klinicznej często spotykamy się z przypadkami pacjentów, którzy ogólnie postrzegają siebie jako osoby zdrowe, aczkolwiek uskarżają się na różne dolegliwości, które albo bagatelizują, albo do których się zaadaptowały. Najczęściej dotyczy to różnych nieswoistych objawów np. przewlekłe zmęczenie, bóle brzucha, pleców itp.

W takim przypadku badanie MR całego ciała, ze względu na szeroki zakres oraz precyzję, może pomóc w znalezieniu przyczyny dolegliwości.

Jeżeli w twojej rodzinie wystąpiły przypadki chorób nowotworowych, autoimmunologicznych, tętniaków lub innych chorób mających podłoże genetyczne, to badanie MR całego ciała jest zalecanym badaniem profilaktycznym przez organizacje medyczne takie jak RSNA (Radiological Society of North America) lub ESR (European Society of Radiology) oraz opisywane jako przydatne w wielu publikacjach naukowych.

Główne zalety badania to brak obciążenia promieniowaniem jonizującym co umożliwia powtarzanie badania bez ryzyka działań niepożądanych wynikających z  promieniowania oraz wysoka czułość metody.

W przypadku stwierdzonej mutacji genetycznej badanie WB-MRI jest badaniem z wyboru do monitorowania pacjentów z podwyższonym ryzykiem wystąpienia choroby nowotworowej (np. mutacje BRCA1/BRCA2, zespół LiFraumeni, zespół Lynch’a). Ponieważ WB-MRI nie naraża pacjenta na promieniowanie jonizujące, badaniom mogą być regularnie poddawane również dzieci obarczone podwyższonym ryzykiem wynikającym z mutacji genetycznych.

Osoby z historią palenia, nadużywania alkoholu, otyłością lub innymi czynnikami ryzyka mogą rozważyć MR w ramach kompleksowej oceny zdrowia, szczególnie jeśli inne badania (np. USG) wskazują na potrzebę dokładniejszej diagnostyki.

Rezonans magnetyczny całego ciała może być użyteczny w wykrywaniu zmian w narządach takich jak wątroba, nerki, płuca czy mózg, zanim staną się objawowe.

U pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową WB-MRI wykorzystuje się jako badanie wyjściowe, do którego będziemy porównywać kolejne badania diagnostyczne oraz określenia stanu zaawansowania choroby w nowotworach złośliwych:

• gruczołu krokowego (w wytycznych NFZ przed planowaną robotyczną prostatektomią, MET-RADS-P)
• płuca piersi
• jajnika
• jelita grubego
• czerniaka złośliwego
• nowotworów układu mięśniowo-szkieletowego (mięsaków)
• chłoniaków szpiczaka mnogiego

Szeroki zakres badania oraz wysoka czułość i swoistość metody umożliwiają identyfikację przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych (cecha N), tkanek miękkich oraz kości (cecha M). Do określenia stanu lokalnego zaawansowania guza (cecha T) wykorzystuje się zazwyczaj dedykowane dla danego obszaru badania MR.

W onkologii powstało wiele systemów wspierających i systematyzujących technikę wykonania oraz opisu badania WB-MRI, są to między innymi systemy ONCO-RADS, MET-RADS-P (system oceny zaawansowania choroby w raku prostaty), NODE-RADS (system oceny podejrzanych węzłów chłonnych), MY-RADS (system oceny zaawansowania w szpiczaku mnogim). Wraz z rozwojem metody liczymy, że wkrótce wypracowane zostaną kolejne standardy wspierające pracę lekarzy w innych grupach nowotworów złośliwych.

U pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową WB-MRI wykorzystuje się jako badanie wyjściowe, do którego będziemy porównywać kolejne badania diagnostyczne oraz określenia stanu zaawansowania choroby w nowotworach złośliwych:

• gruczołu krokowego (w wytycznych NFZ przed planowaną robotyczną prostatektomią, MET-RADS-P)
• płuca
• piersi
• jajnika
• jelita grubego
• czerniaka złośliwego
• nowotworów układu mięśniowo-szkieletowego (mięsaków)
• chłoniaków
• szpiczaka mnogiego

Szeroki zakres badania oraz wysoka czułość i swoistość metody umożliwiają identyfikację przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych (cecha N), tkanek miękkich oraz kości (cecha M). Do określenia stanu lokalnego zaawansowania guza (cecha T) wykorzystuje się zazwyczaj dedykowane dla danego obszaru badania MR.

W onkologii powstało wiele systemów wspierających i systematyzujących technikę wykonania oraz opisu badania WB-MRI, są to między innymi systemy ONCO-RADS, MET-RADS-P (system oceny zaawansowania choroby w raku prostaty), NODE-RADS (system oceny podejrzanych węzłów chłonnych), MY-RADS (system oceny zaawansowania w szpiczaku mnogim). Wraz z rozwojem metody liczymy, że wkrótce wypracowane zostaną kolejne standardy wspierające pracę lekarzy w innych grupach nowotworów złośliwych.